Page 16 - ΚΑΡΚΑΝΙΑΣ

η
A΄ Τεύχος 1 Ενότητα

Πάλι µαζί!

1. Οι πτώσεις

Τα κλιτά µέρη του λόγου (άρθρο – ουσιαστικό – επίθετο – αντωνυµία - µετοχή),
Παρατήρηση: Το ουσιαστικό συµφωνεί µε το άρθρο στο γένος.
καθώς κλίνονται, παρουσιάζουν διάφορους τύπους, που λέγονται πτώσεις.
Οι πτώσεις είναι τέσσερις: η ονοµαστική, η γενική, η αιτιατική, η κλητική.

παραδείγµατα

Ο κηπουρός σκάβει. Το καπέλο του κηπουρού. Είδα τον κηπουρό. Έλα, κηπουρέ.

2. Η ονοµαστική πτώση στον ενικό και στον πληθυντικό αριθµό

Ονοµαστική είναι η πτώση µε την οποία απαντούµε στην ερώτηση ποιος;

ονοµαστική ενικού
Ο κηπουρός σκάβει. (Ποιος σκάβει; ο κηπουρός)
Η δασκάλα διαβάζει. (Ποια διαβάζει; η δασκάλα)
Το παιδί παίζει. (Ποιο παίζει; το παιδί)

ονοµαστική πληθυντικού

Οι κηπουροί σκάβουν. (Ποιοι σκάβουν; οι κηπουροί)
Οι δασκάλες διαβάζουν. (Ποιες διαβάζουν; οι δασκάλες)
Τα παιδιά παίζουν. (Ποια παίζουν; τα παιδιά)

✔ Η ονοµαστική είναι η πτώση στην οποία βρίσκεται το υποκείµενο.

3. Οικογένεια λέξεων (µε παραγωγή) µε τη λέξη « µαθαίνω »

Παραγωγή λέγεται το γραµµατικό φαινόµενο κατά το οποίο δηµιουργείται µια
λέξη από µια άλλη λέξη, µε τη βοήθεια µιας κατάληξης.

✦ Η λέξη, από την οποία παράγεται µια άλλη λέξη, λέγεται πρωτότυπη.

✦ Η λέξη, που παράγεται από την πρωτότυπη, λέγεται παράγωγη.

πρωτότυπη λέξη παράγωγες λέξεις

µαθαίνω µαθητής µάθηση µαθητεύω

µαθητικός µάθηµα µαθητεία

Οι λέξεις µαθητής, µαθητικός, µάθηση, µάθηµα, µαθητεύω, µαθητεία έγιναν απ’ τη λέξη
µαθαίνω µε παραγωγή. Οι παράγωγες αυτές λέξεις αποτελούν µια οικογένεια λέξεων.

16